The Kugelmass Episode by Woody Allen

31 Mart 2013 Pazar - Gönderen helaine zaman: 17:14
The Kugelmass Episode by Woody Allen

KUGELMASS, A PROFESSOR of humanities at City College, was unhappily married for the second time. Daphne Kugelmass was an oaf. He also had two dull sons by his first wife, Flo, and was up to his neck in alimony and child support.
"Did I know it would turn out so badly?" Kugelmass whined to his analyst one day. "Daphne had promise. Who suspected she'd let herself go and swell up like a beach ball? Plus she had a few bucks, which is not in itself a healthy reason to marry a person, but it doesn't hurt, with the kind of operating nut I have. You see my point?"
Kugelmass was bald and as hairy as a bear, but he had soul.
"I need to meet a new woman," he went on. "I need to have an affair. I may not look the part, but I'm a man who needs romance. I need softness, I need flirtation. I'm not getting younger, so before it's too late I want to make love in Venice, trade quips at '21,' and exchange coy glances over red wine and candlelight. You see what I'm saying?"
Dr. Mandel shifted in his chair and said, "An affair will solve nothing. You're so unrealistic. Your problems run much deeper."
"And also this affair must be discreet," Kugelmass continued. "I can't afford a second divorce. Daphne would really sock it to me."
"Mr. Kugelmass-"
"But it can't be anyone at City College, because Daphne also works there. Not that anyone on the faculty at C.C.N.Y. is any great shakes, but some of those coeds ..."
"Mr. Kugelmass-"
"Help me. I had a dream last night. I was skipping through a meadow holding a picnic basket and the basket was marked 'Options.' And then I saw there was a hole in the basket."
"Mr. Kugelmass, the worst thing you could do is act out. You must simply express your feelings here, and together we'll analyze them. You have been in treatment long enough to know there is no overnight cure. After all, I'm an analyst, not a magician."
"Then perhaps what I need is a magician," Kugelmass said, rising from his chair. And with that he terminated his therapy.
A couple of weeks later, while Kugelmass and Daphne were moping around in their apartment one night like two pieces of old furniture, the phone rang.
"I'll get it," Kugelmass said. "Hello."
"Kugelmass?" a voice said. "Kugelmass, this is Persky."
"Who?"
"Persky. Or should I say The Great Persky?"
"Pardon me?"
"I hear you're looking all over town for a magician to bring a little exotica into your life? Yes or no?"
"Sh-h-h," Kugelmass whispered. "Don't hang up. Where are you calling from, Persky?"
Early the following afternoon, Kugelmass climbed three flights of stairs in a broken-down apartment house in the Bushwick section of Brooklyn. Peering through the darkness of the hall, he found the door he was looking for and pressed the bell. I'm going to regret this, he thought to himself.
Seconds later, he was greeted by a short, thin, waxy-looking man.
"You're Persky the Great?" Kugelmass said.
"The Great Persky. You want a tea?"
"No, I want romance. I want music. I want love and beauty."
"But not tea, eh? Amazing. O.K., sit down."
Persky went to the back room, and Kugelmass heard the sounds of boxes and furniture being moved around. Persky reappeared, pushing before him a large object on squeaky roller-skate wheels. He removed some old silk handkerchiefs that were lying on its top and blew away a bit of dust. It was a cheap-looking Chinese cabinet, badly lacquered.
"Persky," Kugelmass said, "what's your scam?"
"Pay attention," Persky said. "This is some beautiful effect. I developed it for a Knights of Pythias date last year, but the booking fell through. Get into the cabinet."
"Why, so you can stick it full of swords or something?"
"You see any swords?"
Kugelmass made a face and, grunting, climbed into the cabinet. He couldn't help noticing a couple of ugly rhinestones glued onto the raw plywood just in front of his face. "If this is a joke," he said.
"Some joke. Now, here's the point. If I throw any novel into this cabinet with you, shut the doors, and tap it three times, you will find yourself projected into that book."
Kugelmass made a grimace of disbelief.
"It's the emess," Persky said. "My hand to God. Not just a novel, either. A short story, a play, a poem. You can meet any of the women created by the world's best writers. Whoever you dreamed of. You could carry on all you like with a real winner. Then when you've had enough you give a yell, and I'll see you're back here in a split second."
"Persky, are you some kind of outpatient?"
"I'm telling you it's on the level," Persky said.
Kugelmass remained skeptical. "What are you telling me-that this cheesy homemade box can take me on a ride like you're describing?"
"For a double sawbuck."
Kugelmass reached for his wallet. "I'll believe this when I see it," he said.
Persky tucked the bills in his pants pocket and turned toward his bookcase. "So who do you want to meet? Sister Carrie? Hester Prynne? Ophelia? Maybe someone by Saul Bellow? Hey, what about Temple Drake? Although for a man your age she'd be a workout."
"French. I want to have an affair with a French lover."
"Nana?"
"I don't want to have to pay for it."
"What about Natasha in War and Peace?"
"I said French. I know! What about Emma Bovary? That sounds to me perfect."
"You got it, Kugelmass. Give me a holler when you've had enough." Persky tossed in a paperback copy of Flaubert's novel.
"You sure this is safe?" Kugelmass asked as Persky began shutting the cabinet doors.
"Safe. Is anything safe in this crazy world?" Persky rapped three times on the cabinet and then flung open the doors.
Kugelmass was gone. At the same moment, he appeared in the bedroom of Charles and Emma Bovary's house at Yonville. Before him was a beautiful woman, standing alone with her back turned to him as she folded some linen. I can't believe this, thought Kugelmass, staring at the doctor's ravishing wife. This is uncanny. I'm here. It's her.
Emma turned in surprise. "Goodness, you startled me," she said. "Who are you?" She spoke in the same fine English translation as the paperback.
It's simply devastating, he thought. Then, realizing that it was he whom she had addressed, he said, "Excuse me. I'm Sidney Kugelmass. I'm from City College. A professor of humanities. C.C.N.Y.? Uptown. I-oh, boy!"
Emma Bovary smiled flirtatiously and said, "Would you like a drink? A glass of wine, perhaps?"
She is beautiful, Kugelmass thought. What a contrast with the troglodyte who shared his bed! He felt a sudden impulse to take this vision into his arms and tell her she was the kind of woman he had dreamed of all his life.
"Yes, some wine," he said hoarsely. "White. No, red. No, white. Make it white."
"Charles is out for the day," Emma said, her voice full of playful implication.
After the wine, they went for a stroll in the lovely French countryside. "I've always dreamed that some mysterious stranger would appear and rescue me from the monotony of this crass rural existence," Emma said, clasping his hand. They passed a small church. "I love what you have on," she murmured. "I've never seen anything like it around here. It's so... so modern."
"It's called a leisure suit," he said romantically. "It was marked down." Suddenly he kissed her. For the next hour they reclined under a tree and whispered together and told each other deeply meaningful things with their eyes. Then Kugelmass sat up. He had just remembered he had to meet Daphne at Bloomingdale's. "I must go," he told her. "But don't worry, I'll be back." 
"I hope so," Emma said. 
He embraced her passionately, and the two walked back to the house. He held Emma's face cupped in his palms, kissed her again, and yelled, "O.K., Persky! I got to be at Bloomingdale's by three-thirty."
There was an audible pop, and Kugelmass was back in Brooklyn.
"So? Did I lie?" Persky asked triumphantly. 
"Look, Persky, I'm right now late to meet the ball and chain at Lexington Avenue, but when can I go again? Tomorrow?"
"My pleasure. Just bring a twenty. And don't mention this to anybody."
"Yeah. I'm going to call Rupert Murdoch." Kugelmass hailed a cab and sped off to the city. His heart danced on point. I am in love, he thought, I am the possessor of a wonderful secret. What he didn't realize was that at this very moment students in various classrooms across the country were saying to their teachers, "Who is this character on page 100? A bald Jew is kissing Madame Bovary?" A teacher in Sioux Falls, South Dakota, sighed and thought, Jesus, these kids, with their pot and acid. What goes through their minds!
Daphne Kugelmass was in the bathroom-accessories department at Bloomingdale's when Kugelmass arrived breathlessly. "Where've you been?" she snapped. "It's four-thirty."
"I got held up in traffic," Kugelmass said.
Kugelmass visited Persky the next day, and in a few minutes was again passed magically to Yonville. Emma couldn't hide her excitement at seeing him. The two spent hours together, laughing and talking about their different backgrounds. Before Kugelmass left, they made love. "My God, I'm doing it with Madame Bovary!" Kugelmass whispered to himself. "Me, who failed freshman English."
As the months passed, Kugelmass saw Persky many times and developed a close and passionate relationship with Emma Bovary. "Make sure and always get me into the book before page 120," Kugelmass said to the magician one day. "I always have to meet her before she hooks up with this Rodolphe character."
"Why?" Persky asked. "You can't beat his time?"
"Beat his time. He's landed gentry. Those guys have nothing better to do than flirt and ride horses. To me, he's one of those faces you see in the pages of Women's Wear Daily. With the Helmut Berger hairdo. But to her he's hot stuff."
"And her husband suspects nothing?"
"He's out of his depth. He's a lacklustre little paramedic who's thrown in his lot with a jitterbug. He's ready to go to sleep by ten, and she's putting on her dancing shoes. Oh, well . . . See you later."
And once again Kugelmass entered the cabinet and passed instantly to the Bovary estate at Yonville. "How you doing, cupcake?" he said to Emma.
"Oh, Kugelmass," Emma sighed. "What I have to put up with. Last night at dinner, Mr. Personality dropped off to sleep in the middle of the dessert course. I'm pouring my heart out about Maxim's and the ballet, and out of the blue I hear snoring."
"It's O.K., darling. I'm here now," Kugelmass said, embracing her. I've earned this, he thought, smelling Emma's French perfume and burying his nose in her hair. I've suffered enough. I've paid enough analysts. I've searched till I'm weary. She's young and nubile, and I'm here a few pages after Leon and just before Rodolphe. By showing up during the correct chapters, I've got the situation knocked.
Emma, to be sure, was just as happy as Kugelmass. She had been starved for excitement, and his tales of Broadway night life, of fast cars and Hollywood and TV stars, enthralled the young French beauty.
"Tell me again about O. J. Simpson," she implored that evening, as she and Kugelmass strolled past Abbe Bournisien's church.
"What can I say? The man is great. He sets all kinds of rushing records. Such moves. They can't touch him."
"And the Academy Awards?" Emma said wistfully. "I'd give anything to win one."
"First you've got to be nominated."
"I know. You explained it. But I'm convinced I can act. Of course, I'd want to take a class or two. With Strasberg maybe. Then, if I had the right agent-"
"We'll see, we'll see. I'll speak to Persky."
That night, safely returned to Persky's flat, Kugelmass brought up the idea of having Emma visit him in the big city.
"Let me think about it," Persky said. "Maybe I could work it. Stranger things have happened." Of course, neither of them could think of one.


"Where the hell do you go all the time?" Daphne Kugelmass barked at her husband as he returned home late that evening. "You got a chippie stashed somewhere?"
"Yeah, sure, I'm just the type," Kugelmass said wearily. "I was with Leonard Popkin. We were discussing Socialist agriculture in Poland. You know Popkin. He's a freak on the subject."
"Well, you've been very odd lately," Daphne said. "Distant. Just don't forget about my father's birthday. On Saturday?"
"Oh, sure, sure," Kugelmass said, heading for the bathroom.
"My whole family will be there. We can see the twins. And Cousin Hamish. You should be more polite to Cousin Hamish-he likes you."
"Right, the twins," Kugelmass said, closing the bathroom door and shutting out the sound of his wife's voice. He leaned against it and took a deep breath. In a few hours, he told himself, he would be back in Yonville again, back with his beloved. And this time, if all went well, he would bring Emma back with him.
At three-fifteen the following afternoon, Persky worked his wizardry again. Kugelmass appeared before Emma, smiling and eager. The two spent a few hours at Yonville with Binet and then remounted the Bovary carriage. Following Persky's instructions, they held each other tightly, closed their eyes, and counted to ten. When they opened them, the carriage was just drawing up at the side door of the Plaza Hotel, where Kugelmass had optimistically reserved a suite earlier in the day.
"I love it! It's everything I dreamed it would be," Emma said as she swirled joyously around the bedroom, surveying the city from their window. "There's F. A. O. Schwarz. And there's Central Park, and the Sherry is which one? Oh, there-I see. It's too divine."
On the bed there were boxes from Halston and Saint Laurent. Emma unwrapped a package and held up a pair of black velvet pants against her perfect body.
"The slacks suit is by Ralph Lauren," Kugelmass said. "You'll look like a million bucks in it. Come on, sugar, give us a kiss."
"I've never been so happy!" Emma squealed as she stood before the mirror. "Let's go out on the town. I want to see Chorus Line and the Guggenheim and this Jack Nicholson character you always talk about. Are any of his flicks showing?"
"I cannot get my mind around this," a Stanford professor said. "First a strange character named Kugelmass, and now she's gone from the book. Well, I guess the mark of a classic is that you can reread it a thousand times and always find something new."


The lovers passed a blissful weekend. Kugelmass had told Daphne he would be away at a symposium in Boston and would return Monday. Savoring each moment, he and Emma went to the movies, had dinner in Chinatown, passed two hours at a discotheque, and went to bed with a TV movie. They slept till noon on Sunday, visited SoHo, and ogled celebrities at Elaine's. They had caviar and champagne in their suite on Sunday night and talked until dawn. That morning, in the cab taking them to Persky's apartment, Kugelmass thought, It was hectic, but worth it. I can't bring her here too often, but now and then it will be a charming contrast with Yonville.
At Persky's, Emma climbed into the cabinet, arranged her new boxes of clothes neatly around her, and kissed Kugelmass fondly. "My place next time," she said with a wink. Persky rapped three times on the cabinet. Nothing happened.
"Hmm," Persky said, scratching his head. He rapped again, but still no magic. "Something must be wrong," he mumbled.
"Persky, you're joking!" Kugelmass cried. "How can it not work?"
"Relax, relax. Are you still in the box, Emma?"
"Yes."
Persky rapped again-harder this time.
"I'm still here, Persky."
"I know, darling. Sit tight."
"Persky, we have to get her back," Kugelmass whispered. "I'm a married man, and I have a class in three hours. I'm not prepared for anything more than a cautious affair at this point."
"I can't understand it," Persky muttered. "It's such a reliable little trick."
But he could do nothing. "It's going to take a little while," he said to Kugelmass. "I'm going to have to strip it down. I'll call you later."
Kugelmass bundled Emma into a cab and took her back to the Plaza. He barely made it to his class on time. He was on the phone all day, to Persky and to his mistress. The magician told him it might be several days before he got to the bottom of the trouble.
"How was the symposium?" Daphne asked him that night.
"Fine, fine," he said, lighting the filter end of a cigarette.
"What's wrong? You're as tense as a cat."
"Me? Ha, that's a laugh. I'm as calm as a summer night. I'm just going to take a walk." He eased out the door, hailed a cab, and flew to the Plaza.
"This is no good," Emma said. "Charles will miss me."
"Bear with me, sugar," Kugelmass said. He was pale and sweaty. He kissed her again, raced to the elevators, yelled at Persky over a pay phone in the Plaza lobby, and just made it home before midnight.
"According to Popkin, barley prices in Krakow have not been this stable since 1971," he said to Daphne, and smiled wanly as he climbed into bed.


The whole week went by like that.
On Friday night, Kugelmass told Daphne there was another symposium he had to catch, this one in Syracuse. He hurried back to the Plaza, but the second weekend there was nothing like the first. "Get me back into the novel or marry me," Emma told Kugelmass. "Meanwhile, I want to get a job or go to class, because watching TV all day is the pits."
"Fine. We can use the money," Kugelmass said. "You consume twice your weight in room service."
"I met an Off Broadway producer in Central Park yesterday, and he said I might be right for a project he's doing," Emma said.
"Who is this clown?" Kugelmass asked.
"He's not a clown. He's sensitive and kind and cute. His name's Jeff Something-or-Other, and he's up for a Tony."
Later that afternoon, Kugelmass showed up at Persky's drunk.
"Relax," Persky told him. "You'll get a coronary."
"Relax. The man says relax. I've got a fictional character stashed in a hotel room, and I think my wife is having me tailed by a private shamus."
"O.K., O.K. We know there's a problem." Persky crawled under the cabinet and started banging on something with a large wrench.
"I'm like a wild animal," Kugelmass went on. "I'm sneaking around town, and Emma and I have had it up to here with each other. Not to mention a hotel tab that reads like the defense budget."
"So what should I do? This is the world of magic," Persky said. "It's all nuance."
"Nuance, my foot. I'm pouring Dom Perignon and black eggs into this little mouse, plus her wardrobe, plus she's enrolled at the Neighborhood Playhouse and suddenly needs professional photos. Also, Persky, Professor Fivish Kopkind, who teaches Comp Lit and who has always been jealous of me, has identified me as the sporadically appearing character in the Flaubert book. He's threatened to go to Daphne. I see ruin and alimony; jail. For adultery with Madame Bovary, my wife will reduce me to beggary."
"What do you want me to say? I'm working on it night and day. As far as your personal anxiety goes, that I can't help you with. I'm a magician, not an analyst."
By Sunday afternoon, Emma had locked herself in the bathroom and refused to respond to Kugelmass's entreaties. Kugelmass stared out the window at the Wollman Rink and contemplated suicide. Too bad this is a low floor, he thought, or I'd do it right now. Maybe if I ran away to Europe and started life over . . . Maybe I could sell the International Herald Tribune, like those young girls used to.
The phone rang. Kugelmass lifted it to his ear mechanically.
"Bring her over," Persky said. "I think I got the bugs out of it."
Kugelmass's heart leaped. "You're serious?" he said. "You got it licked?"
"It was something in the transmission. Go figure."
"Persky, you're a genius. We'll be there in a minute. Less than a minute."
Again the lovers hurried to the magician's apartment, and again Emma Bovary climbed into the cabinet with her boxes. This time there was no kiss. Persky shut the doors, took a deep breath, and tapped the box three times. There was the reassuring popping noise, and when Persky peered inside, the box was empty. Madame Bovary was back in her novel. Kugelmass heaved a great sigh of relief and pumped the magician's hand.
"It's over," he said. "I learned my lesson. I'll never cheat again, I swear it." He pumped Persky's hand again and made a mental note to send him a necktie.


Three weeks later, at the end of a beautiful spring afternoon, Persky answered his doorbell. It was Kugelmass, with a sheepish expression on his face.
"O.K., Kugelmass," the magician said. "Where to this time?"
"It's just this once," Kugelmass said. "The weather is so lovely, and I'm not getting any younger. Listen, you've read Portnoy's Complaint? Remember The Monkey?"
"The price is now twenty-five dollars, because the cost of living is up, but I'll start you off with one freebie, due to all the trouble I caused you."
"You're good people," Kugelmass said, combing his few remaining hairs as he climbed into the cabinet again. "This'll work all right?"
"I hope. But I haven't tried it much since all that unpleasantness."
"Sex and romance," Kugelmass said from inside the box. "What we go through for a pretty face."
Persky tossed in a copy of Portnoy's Complaint and rapped three times on the box. This time, instead of a popping noise there was a dull explosion, followed by a series of crackling noises and a shower of sparks. Persky leaped back, was seized by a heart attack, and dropped dead. The cabinet burst into flames, and eventually the entire house burned down.
Kugelmass, unaware of this catastrophe, had his own problems. He had not been thrust into Portnoy's Complaint, or into any other novel, for that matter. He had been projected into an old textbook, Remedial Spanish, and was running for his life over a barren, rocky terrain as the word tener ("to have")-a large and hairy irregular verb- raced after him on its spindly legs.

LANGUAGE AND THE BRAIN

Gönderen helaine zaman: 16:42


LANGUAGE AND THE BRAIN
Beyin, dili kullanma yeteneğinin saklı olduğu yerdir. Dil ve beyin arasındaki bağlantıyı çözmek için “sinirsel dil bilimi” (neurolinguistics) üzerinde çalışmamız gerekir.
Phineas P. Gage : 1848 yılının Eylül ayında Cavendish, Vermont’ta bir inşaatta usta başı olan Gage’nin başından bir kaza geçer. Görevi yeni bir demir yolunun geçmesi için kayaları patlatmaktır. Bir seferinde Gage patlayıcıyı kayanın üzerinde bir deliğe yerleştirirken barut alev alır. Patlama uzun bir demir çubuğu Gage’nin üzerine fırlatır. Çubuk sol üst yanağından (upper left cheek) girer ve alnının üst kısmından çıkar. Gage kimsenin şahit olamayacağı bir acıyı yaşamıştı. Yinede bir ay sonra Gage konuşmasına ve duyularına bir zarar gelmemiş şekilde ayaktaydı.
Örnek açıktır. Metal bir çubuk Gage’nin beyninin ön bölümünden boydan boya geçmişti ama onun dil üzerine yetenekleri etkilenmemişti. Yani eğer dilsel yetenekler beyinin bir kısmına yerleştirilmiş ise burası ön kısmı olamaz.
Parts Of The Brain :
O günden bu güne beyinin dil fonksiyonları ile ilgili bazı kısımları hakkında keşifler yapıldı.
Beyin iki yarı küreden oluşur. Bunlar sağ ve sol yarıkürelerdir (hemispheres). Omuriliğe (spinal cord) bağlandığı bir gövdeye sahiptir. Sol yarı kürenin iç ve orta kısımlarında bulunan dört ayrı bölüm dilsel yeteneklerimiz için ayrılmıştır. Bunlar otopsilerde (autopsies) yapılan araştırmalarda, hayatta oldukları zamanlarda dilsel problemler yaşamış insanların beyinleri incelenilerek tanımlanmıştır. Bu bölümlere zarar gelmediği sürece insanın dilsel yetenekleri değişikliğe uğramaz.
1) Broca’a Area : Beynin iç kısımlarında biraz alın hizasında bulunan bir kısımdır. Anterior Speech Cortex (öndeki konuşma kabuğu) olarak da adlandırılır. İsim babası olan Paul Broca Fransız bir cerrahtı (surgeon). 1860larda yazdığı bir raporunda bu bölümü zarar görmüş olan hastaların büyük bir konuşma zorluğu çektiğini yazmıştı. Beynin sağ yarıküresindeki aynı bölümünde böyle bir etkinin olmadığı da raporda bulunmaktaydı. Bu, dilsel yeteneklerin beynin sol yarı küreye bağlı olduğunu destekleyen ilk kanıttır. Yani kısaca sol yarı küredeki Broca bölümü konuşmayı üretir.
2) Wernicke’s Area : Beynin iç, arka kısımlarında bulunur. Posterior Speech Cortex (gerideki konuşma kabuğu) da denir. 1870lerde Carl Wernicke adında bir alman doktor tarafından tanımlanmıştır. Doktor raporunda beyinlerinin bu bölümleri zarar görmüş olan hastalarının konuşma algılarında (speech comprehension) sorunlar olduğundan bahsetmiştir. Bu buluş hem beynin sol yarı küresinin konuşma yeteneklerine ayrıldığını desteklemiş hem de konuşmayı anlama işlevinin beynin hangi kısmında gerçekleştiğini tanımlamıştır.
3) The Motor Cortex : Beynimizin üst-orta bölümüdür. Beynin bu bölümü kas hareketleri ile görevlidir. Bu bölümün “Broca’s Area’ya” yakın olan kısmı yüz, dil, gırtlak (larynx) ve çene kaslarını (articulatory muscles) kontrol eder. Beynin bu bölümünün konuşmanın fiziksel öğeleriyle alakalı olduğu 1950lerdeki bir çalışmayla kanıtlanır. Penfield ve Roberts adlarında iki sinir-cerrahı (neurosurgeon) deneylerinde beynin belirli bölgelerine elektirik şoku uygularlar. Elektrik verilen bu bölümler normal konuşmaya zarar vermektedir (interfere).
4) The Arcuate Fasciculus : Yine Wernicke’nin buluşu olan Wernicke’s Area ile Broca’s Area’yı birbirine bağlayan bir yığın (bundle) sinir kablosudur (nevre fibers).

The Localization View (Yerini belirleme fikri) :
Sonuç olarak dilin bazı belirli bölümleri beyindeki bazı belirli bölümlerle uyumludur (accord). Bir kelimeyi duymak ve anlamak (comprehend) Wernicke’s Area sayesinde mümkündür. Daha sonra bu sinyaller “Arcuate Fasciculus” ile Broca’s Area’ya aktarılır. Burada ise konuşmayı üretecek hazırlıklar yapılır. Daha sonra sözü oluşturacak fiziksel hazırlıkları yapması için sinyal Motor Cortex’e gönderilir.
Bu açıklama gerçekte olanın çok basitleştirilmiş bir versiyonudur. Bu noktada şöyle bir problem çıkmaktadır. İnsan beyninin karmaşık mekanizmasına dilin bölümleri konusunda böyle görevsel yerleştirmelerde bulunursak; beynin, merkezi sinir sistemi ile, beyindeki kanın rolleri ile ve birbirine bağlı olan (interdependent) beynin doğal diğer fonksiyonları ile anlaşılması güç (intricate) bağlantılarını  ihmal etmiş (neglect) oluruz.
Localization view (yerini belirtme fikri) bizim dilsel yeteneklerimizin beyinde belirli bölgelere bağlı olduğunu savunan fikirlerden birisidir. Bazı çalışmacılar bu fikrin geçersiz olduğunu kanıtlayan örnekler gösterirler. Beynin herhangi bir bölümüne zarar gelmesi başka bö
lümlerinde geri tepmeye (repercussion) neden olabilir. Sonuç olarak dilsel davranışların bölümleri ile beynin bölümlerini belirli kesin bağlarla tanımlarken daha ihtiyatlı, dikkatli (cautious) olmalıyız.
Other Views (Diğer Fikirler) :
Beyinde tam olarak neler olup bittiğinin tanımlanmasında yetersiz kalabilecek mecazi kalıplarda beyinde bazı gelişimsel süreçler düşünülebilir. Patika (pathway) mecaz anlatımı elektronik çağda çok uygun (appropriate) tanımlanabilir. Çünkü bu işlem elektriksel daireler (electrical circuits) yoluyla sinyal yollamaya benzer bir şekilde yol alır (conjure up). İlk zamanlarda mekanik teknolojinin hakimiyetiyle Sigmund Freud, ustaca (subtly) bir “steam engine metaphor’u” (buhar makinesi) kullandı. Bu açıklama beyin aktivitelerinin belirli rollerini belirtmekteydi. Çalışmalarında baskı altında tutulmanın etkilerini (repression), ani kurtulma ve baskı çeşitlerinin beynin aktivitelerindeki rollerini açıklamaya çalışmıştır. Yine ilk zamanlarda, Aristotle, kendi metaphor’unda beyni görevi kalbin kanını soğuk tutmak olan soğuk sünger olarak açıklamıştır. Bu fikre Galen meydan okumuştur.
Bir anlamda, beyindeki gelişimin fiziksel kanıtını bulamadığımızdan eski zamanlarda bu şekilde fikirler ortaya çıkmıştır. Direk bir kanıt olmadığından dolaylı yoldan geliştirdiğimiz çalışmalarla beyni keşfetmeye çalıştık. Bu metotlardan bazıları aşağıda açıklanmıştır. Bu metotlar 1970de MacKay tarafından şöyle tanımlanmıştır : Geçici türlerinden karmaşık ve incelenemeyen bir sistemin özelliklerini anlamak.
Tongue Tips and Slips :
Bazı araştırmalar gösteriyor ki, dil kullanıcıları gibi hepimiz bazen beyin ve konuşma üretiminin birlikte pürüzsüzce (smootly) çalışmasında zorluklar çekebiliriz (belki o gün diğerlerinden daha kötü geçmiştir sadece). Bizim dilsel bilgimizin beyin ile organize olma yolu ele alınarak mümkün ip uçları halinde bu türdeki (this sort) ana üretim zorlukları incelenmiştir
Örneğin Tip-of-the-tongue fenomeninde bazı kelimelerin sanki bizden sakındığını (eluding) hissederiz. Gerçekte kelimeyi biliyor fakat kullanmayız. Bu fenomen üzerindeki araştırmalar gösterdi ki, aslında konuşmacılar kelimenin fonolojik ana hatlarına sahiptirler, birincil sesleri (initial sound) doğru alabilirler ve kelimedeki hece sayısını çoğunlukla bilebilirler. Bu deneyim daha sık, nadir kullanılan isim ve terimlerde görülür. Yani bizim kelime hazinemiz (word-storage) bazı fonolojik bilgilerin temelinde düzenleniyor (organize) ve bu hazinedeki kelimelerin bazılarına diğerlerinden daha kolay ulaşılabiliyor (retrieve) olabilir. Bu ulaşım sürecinde hata yaptığımız zaman, genelde hedef kelime ile hatalı kelime arasında güçlü bir fonolojik benzerlik bulunur. Örneğin; konuşmacı “sextant” kelimesini (gemicilikte bir gök cisminin yüksekliğini ölçen alet) kullanacağı sırada “secant”, “sextet” veya “sexton” kelimelerine yönelebilir. Bu türdeki hatalara “Malapropisms” adı verilir.
Benzer bir konuşma hatası da slip-of-the-tongue olarak adlandırılır. Bu hata şeklinde kelimeler hece veya bütün olarak birbirine karışmış (tangled) olabilir. Örneğin;
make a long story short : make a long shory stort
the thine sing               : the sign thing
use the door to open the key / a fifty-pound dog of bag food.
Bu hata türü ayrıca Spoonerism olarak da adlandırılır. (bu hata türünü yaygınca yapmasıyla ün salmış Oxford Üniversitesi din adamı William Spooner’dan gelir).
To a rural group : Noble tons of soil
Describing God  : A shoving leopard to his flock.
To an absent pupil : You have hisses all my mystery lectures.
Oscar Wilde : Work is the curse of the drinking classes.
Tips-of-the-slung : Bir sesin bir kelimeden diğerine taşınmasıyla oluşabilir. Örneğin : black bloxes : black boxes. Veya bir sesin diğer kelimenin aynı kısmına kopyalanması şeklinde olabilir. Örneğin : noman numeral : roman numeral, a tup of tea (cup), the most highly played player (paid). 
Son örnek ters (reversal) türden bir slip’tir. shu flots, beel fetter, stick neff, loop before you leak.
Son iki örnek son seslerdeki (word-final) kargaşadan doğmaktadır ve bu örnekler ilk seslerin (word-initial) karıştırılması kadar yaygın değildir.
Diğer bir slip (yanlışlık) türü ise beynin aldığı sinyallere nasıl bir anlam verdiği hakkında ipucu verir. Bu tür yanlışlara slip-of-the-ear adı verilir. Mesela bir kişinin söylediği “grey tape” sözünü başkasının “great ape” olarak anlaması gibi.
Aphasia (söz yitimi) :
Bu hataları bazı insanlar sürekli (constantly) yaparlar. Dildeki bu tür düzen bozukluğunun sürekli tekrarlanmasına Aphasia denir. Bu dil formlarını üretme veya anlamada zorluklar yaratan merkezlerde örneğin beyinde bir hasara bağlı dilin fonksiyonlarındaki bir bozulmadır (impairment). Aphasia hastalığının büyük bölümüne darbeler (stroke) neden olur. Aynı şekilde şiddet ve kazalara bağlı beyin sarsıntıları (traumatic head injures) da neden olabilir. Aphasic olan biri anlamada zorluklar çekebilir ve bu dil üretiminde de zorluklar çekmesine neden olabilir.
Broca’s Aphasia :
Bu hastalığın bir türü Motor/Broca’s Aphasia diye adlandırılır. Bu türde; konuşma miktarında sürekli bir azalma, düzensiz telaffuz (distorted articulation) ve yavaş, çaba gerektiren konuşma vardır. Sözlenen sözler normalde isim ve fiiller gibi sözcüksel morfemler içerir. Bu hastalıkta konuşmacı fonksiyonel morfemleri unutur. Böylece dil bilgisi işaretlerinin kullanılmamasıyla konuşmada anlatım bozuklukları oluşur.
Aphasic biri şu şekilde cümle kurabilir : I eggs and eat and drink coffee breakfast.
Daha şiddetli bir hastada : my….cheek….very annoyance…main is my shoulder…aching all roud here.
Veya ne tür bir gemiyle yolculuk ettiği sorulan bir hastanın : a stail…you know what I mean… tal…stail.
Broca’nın Aphasia’sında anlayış (comprehension) üretimden daha iyi durumdadır.
Wernicke’s Aphasia :
Bu hastalıkta zorluk algılamadadır. Bu nedenle Sensory Aphasia diye de bilinir. Sorun dilsel bilgiyi anlamadadır (comprehension). Bu türde bir hasta takılmadan konuşuyor olabilir ama algılaması sorunludur. Doğru kelimeleri bulma zorluğu ve bu nedenle dolambaçlı (circumlocution) konuşmalarda bu türle alakalıdır. Örneğin What is ink for? : To do with a pen. (bu tür hastalık Anomia diye de adlandırılabilir).
Conduction (taşıma) Aphasia :
Daha az yaygın olan bu türde sorun beynin anlama ve üretme kısımlarını birbirine bağlayan “arcuate fasciculus” bölümünün zarar görmüş olmasıdır. Bu türde hastalar telaffuz (articulation) problemi yaşamazlar. Ama kekelemeler (hesitation) ve duraksamalar nedeniyle ritim bozuklukları yaşayabilirler. Algılamada da bir sorun yoktur. Problem başka birinin söylediği sözü tekrarlamaya gelince yaşanır. Duyulan ve anlaşılan her ne olursa beyinde konuşmanın üretildiği alana taşınamaz. “Base” ve “wash” kelimelerini üretmek için “vaysse” ve “fosh” gibi kelimeler yaratmaktır.
Aslında bu belirtiler (örneğin : kelime bulma zorluğu) bütün Aphasia türlerinde görülebilir. Veya dementia (bunaklık) gibi beyinle ilgili hastalıklarda da karşılaşılabilir. Ayrıca konuşmada sorunlar yaratan durumlar yazmada da sorun çıkarabilir. Algı bozuklukları (impairment) ise okuma zorlukları şekline dönüşebilir. Bütün bu anlatılan dildeki düzen bozuklukları çoğunlukla beynin sol yarı küresine gelen zarar sonucu oluşur.
Dichotic Listening :
Deneysel bir teknikle dil fonksiyonlarının beynin sol yarıküresi ile alakalı olduğunun kanıtlanmasına “dichotic listening test” denir. Bu tekniğe göre vücudun sağ tarafını beynin sol bölümü, aynı şekilde vücudun sol tarafını ise beynin sağ bölümü kontrol eder. Sol yarı kürenin zarar görmesi vücudumuzun sağ kısımlarında görev bozukluklarına neden olabilir. Buna göre basit bir tahmin (assumption) yaparsak; sağ kulaktan gelen bir sinyal beynin sol yarı küresine, sol kulaktan gelen bir sinyal ise sağ yarı küreye gitmelidir.
Right Ear Advantage : İki kulaktan aynı anda farklı sinyaller yollandığında, sağ kulaktan gelen sinyal daha doğru ve çabuk algılanır. Bunun nedeni sağ kulaktan gelen sinyalin direk beynin sol yarıküresine yollanması, sol kulaktan gelen sinyalin ise önce sağ ardından sol yarı küreye yollanmasından kaynaklanmaktadır. Deneylerde sol yarı küreye ilk ulaşan sinyal kazanmaktadır ve buna Sağ Kulağın Avantajı denir.
Yapılan buna benzer testlerde insan beyninin sağ yarı küresi müzik, kuş sesi, trafik gürültüsü gibi “non-verbal” (çevresel) sesleri diğerlerinden daha kolay algılar. Sol yarı küre ise dil ile ilgili sesleri daha rahat işler.
Bazı araştırmalarda bu farkın materyal ile değil işlem şekli ile ilgili olduğunu göstermiştir. Beynin sol yarıküresi çözümsel (analytic) gelişime, sağ yarı küresi holistic gelişime yatkındır.
The Critical Period : İnsan beyninin sol yarıküresinin dile yatkınlığı tek taraflı (lateralization) görünmektedir. İnsan çocuğu doğar doğmaz dilsel bir gelişime sahip olmadığı için, bu tek taraflılık erken çocuklukta başladığı düşünülür. Bu dil kazanımı (acquisition) ile aynı zamana denk gelir (coincide). Çocukluk sırasında belli bir yaşta insan beyninin dili algılama ve öğrenme için en hazır olduğu bir dönem bulunduğuna inanılır. Bu döneme “Critical Period” adı verilir. Eğer herangi bir nedenle bir çocuk bu dönemde dil edinimini sağlayamazsa daha sonra öğrenmekte büyük zorluk çeker.
Genie : 1970 yılında Genie adında bir çocuk Los Angeles’ta çocuk hastanesine alınır. 13 yaşındadır ve hayatının büyük bir kısmını küçük kapalı odasında bir sandalyeye bağlı geçirmiştir. Babası en ufak bir ses çıkardığında onu dövmüştür. Radyo veya televizyonu da yoktu. Annesi onun tek insan kontağıydı. O da oğlunu beslemek için birkaç dakikadan fazla kalamazdı. Bu kız hayatının tamamını fiziksel, duyusal, sosyal ve duygusal yoksunlukla (deprivation) sürdürür.
Genie durumu öğrenildikten sonra dili kullanmayı geliştiremez. Kısa bir süre sonra diğer insanların seslerini algılamaya ve iletişim kurmaya çalışır. Kelime bilgisi çok basit kaldı. Eğer o bu andan itibaren kelime hazinesini normal düzeye kadar geliştirebilirse “Critical Period” teorisini çürütmüş olacaktı. “Critical Period” dönemi ergenlik (puberty) çağıyla sona erdiğinden bu zamandan sonraki dil edinme çabalarında büyük zorluk yaşaması gerekirdi.
Fikir olarak, çocuklukta bir dil edinme programı oluşturmak beynin sol yarı küresinin görevidir. Bu program yüklenmez ise edinim zor ve zaman alıcı olacaktır.
Genie’ye yapılan testler gösterdi ki kızın beyni sol yarı küre becerilerine sahip değildi. Eğer durum buysa sınırlı da olsa dil öğrenmeye nasıl başlamış olabilirdi? Daha sonraki deneyler dil becerileri için Genie’nin beyninin sağ yarıküresini kullandığı gösterdi. Bunu “dichotic listening” testinde güçlü bir sol kulak avantajına sahip olarak gösterdi. Bu gibi sonuçlar dilsel yetenekleri yerleştirmek için beyinde belirli bir kısım gerekmediğini gösterdi. Ayrıca bu durum, beyni hasar görüp dilsel yeteneklerini kaybetmiş insanların daha sonra nasıl derece derece kendiliğinden tedavi olduklarını açıklar. 

LANGUAGE VARIETIES

Gönderen helaine zaman: 16:33

LANGUAGE VARIETIES

Şu ana kadar olan bölümlerde İngilizce gibi diller değişmeyen (uniform) bir yolla kullanılır gibi gösterildi. Aslında her dil özellikle konuşma şeklinde birden fazla çeşide sahiptir. Farklı bölgelerde ve sosyal topluluklarda aynı dil farklı şekillerde konuşulabilir.
The Standard Language :
Biz İngilizce’nin seslerini, kelime ve cümlelerini tanımlarken Standart İngilizce’yi kullanmaktayız. Bu türde (variety) İngilizce temel olarak İngilizce kitap ve gazetelerde kullanılan, okullarda öğretilen dildir. İngilizce’yi hedef dil olarak öğrenmeye çalışanların kullandığı dil de Standart English’tir. Standart İngilizce’yi yakıştırmak (associate) eğitim ve yayın araçlarında ve yazılı dilde daha kolay, konuşma dilinde zordur.
Amerika’da yayın araçlarının kullandığı dil Standart American English olarak görülebilir. Diğer milletler de buna benzer kendi İngilizce standartlarını tanımlayabilirler.
Accent and Dialect :
İngilizce’nin standart bir çeşidini konuşuyorsanız, kesinlikle bir aksan (accent) kullanırsınız. Bazı konuşmacıların aksanı var, bazılarının yoktur. Bazı konuşmacıların aksanı farklı veya kolaylıkla fark edilebilirdir, bazılarınınsa değil. Aksan, konuşmacının sosyal veya coğrafi olarak nereye ait olduğunu belli eden telaffuzun halinin tanımlanmasıdır.
Lehçe (dialect) ise telaffuz farklılıklarının yanında dilbilgisi ve kelime bilgisi farklılıklarını da içerir.
Örneğin: “You don’t know what you’re talking about” : American or Scottish accent. dil formları aynı.
“ye dinnae ken whit yer haverin’ aboot” : A dialect of Scottish English.
Genelde İngilizce’nin farklı lehçe ve çeşitlerindeki konuşmacılar karşılıklı (mutual) anlaşabilir (intelligibility). İngilizce’nin hiçbir çeşidi diğerinden daha iyi değildir. Aralarında basit farklılıklar vardır. Sosyal bir görüşle bakıldığında bazı İngilizce çeşitleri daha prestijli sayılabilir. Gerçekte, Standart İngilizce’nin en prestijli lehçe oluşu gibi gelişen, dilin herhangi bir türü genelde politik veya kültürel bir merkeze bağlı olur (London for British English, Paris for French). Her dilin farklı coğrafyalarda farklı telaffuzları, farklı çeşitleri olmaya devam edecektir.
Dialect ile Accent arasındaki ana fark “Aksanda sadece telaffuzun farklı olması, Lehçede ise dil bilgisi, kelime bilgisi ve telaffuzun farklı olması durumu vardır”.
Regional Dialects
Farklı coğrafi lehçelerin varlığı genişçe tanımlanabilir, ve bir lehçe diğer bir lehçenin konuşmacısı için gülünç (humor) konular oluşturabilir (Brooklyn ve Southern lehçeleri gibi). Bazı lehçeler onların telaffuzuyla bölgeleri kolayca saptanabilir (stereotype).
Bir coğrafi bölgede bulunup bir başkasında bulunmayan konuşma şekillerinin özelliklerini teşhis etmek amacıyla birçok araştırma yapılmaktadır. Bu lehçe yoklaması (survey) detaylar için itinalı (painstaking) dikkat içerir. Şunu bilmek önemlidir : Bir konuşmacının telaffuzu onun coğrafyasının lehçesini mi yansıtır? Bu nedenle denekler standart (norm) olmalıydı : o coğrafyadan ayrılmamış, yaşlı, erkek, kırsal bölgede yaşayan.
NORMS : Non-mobile, Older, Rural, Male Speakers.
 Böyle konuşmacıların seçilmesinin nedeni bölge dışındaki dünyadan en az etkilenenler olmalarıdır. Bunun kötü sonucu, sonuçlanan lehçe tanımlaması, araştırmadan önce ancak belli bir periyot için daha doğru olabilir. Yinede bu detaylı araştırmalar bütün ülkeleri (İngiltere) veya bölgeleri (Amerika’daki Yeni İngiltere bölgesi)içeren dil atlasının temelini oluşturur.
Isoglosses and Dialect Boundaries :
Amerika Birleşik Devletlerinin orta-kuzey kısmının dil atlasına bakacak olursak dil üzerindeki coğrafi değişmeye (variation) örnekler bulabiliriz. Bu araştırmalarda farklı bölgelerde yaşayanların konuşmalarındaki önemli (significant) farklılıklar bulunur ve bu bölgeler arasındaki sınırın (boundary) planı çıkarılır. Örneğin bir bölgenin insanları kağıt pakete, “paper-bag” ve diğer bölgenin insanları bu isim yerine “paper-sack” diyorsa bu iki farklı bölgeyi harita üzerinde birbirinden ayıran çizgiye isogloss denir. Belirli dilsel bir parça üzerine bu çizgi konabilir. Başka iki kelime üzerine benzer bir dağılım (distribution) bulunursa, mesela : kuzeyde “pail” güneyde “bucket” kullanılıyorsa başka bir “isogloss” üst üste gelecek şekilde çizilebilir. Bu şekilde birçok “isogloss” bir araya geldiğinde oluşan iki farklı bölgeyi daha katı bir sınır ile yani dialect boundary ile böleriz.



The Dialect Continuum :
Isogloss’lar ve dialect boundaries kullanarak coğrafi lehçelerin geniş bir yayılma haritasını çıkarabiliriz. Ama bu bir gerçeği gözden uzak tutar : birçok lehçe sınır bölgelerinde dil farklılıkları birbirine karışmaktadır (merge). Buna göre dildeki coğrafik değişiklikleri içeren iki farklı bölgeyi keskin bir sınırla değil de continuum (bölünmemiş) ile göstermemiz daha doğru olacaktır. Continuum türlerini basitçe, politik sınırların (political border) iki tarafında kullanılan akraba dilleri göstermekte kullanılır.
Örneğin : Hollanda’dan Almanya’ya doğru giderken sınıra yakın yerde Hollanda (Dutch) ve Almanca lehçelerini konuşanları birbirinden ayırmak daha zordur ama Almanya’nın içlerine doğru gidildikçe Alman konuşmacıların yoğunluğu (concentration) fazlalaşır.
Bu sınırın aşıp geri dönen konuşmacılar kolaylıkla iki lehçeyi de konuşuyor olabilirler. Bu duruma bidialectal denir. Aslında bir çoğumuz bir tür “bidialectal” içinde büyümüşüzdür. Bunlar biri sokakta konuşulan diğeri ise okulda öğretilen lehçelerdir.
Bilingualism :
Birçok ülkede bir dilin farklı lehçelerinin bölgesel farklılıkları sorun olmayabilir. Ama birbirinden uzak iki farklı dilin aynı ülkede kullanılması sorun yaratabilir. Örneğin Kanada’da hem Fransızca hem de İngilizce resmi dil olduğundan burası bilingual bir ülkedir. Aslında Kanada tarihi boyunca Fransızca konuşan azınlık gruba sahip, İngilizce konuşan bir ülke olmuştur. Böyle bir durumda azınlık grubun konuşmacısı ana dilini (Welsh in Wales, Gaelic in Scotland, Spanish in United States) öğrendikten sonra daha baskın, büyük bir toplumun üyesi olmak için çoğunluğun kullandığı dili öğrenir (İngilizce).
Gerçekte, birçok azınlık konuşmacısı ana dillerinin nüfus bölgelerinde kullanıldığını görmeden yaşayabilir. Bazen politik etkiler bunu değiştirebilir. Mesela İngilizce levhaların dikkatsizce yazılmış Welsh (Gal) dili ile bozulmasıyla, Wales şehrinde bilingual (Englisg-Welsh) levhalar kullanılmaya başlanmıştır.
Bireysel bilingualism ise anne ve babanın farklı ana dillere sahip olmasıyla gerçekleşebilir. Çocuk aynı anda bu iki dili edinmeye başlarsa, aralarındaki uzaklık fark edilemeyebilir. Ama bu durumda da dillerden biri daha baskın olacaktır.
Language Planning :
Belki de Avrupa ve Kuzey Amerika’da “bilingualism” çok küçük gruplar arasında olduğundan Amerika Birleşik Devletleri’ne monolingual (tek dilli) ülke gibi görülebilir. Bunun nedeni kullanılan Standart İngilizce sadece konuşma dili olarak değil radyo, televizyon ve gazete yayınlarında da kullanılan tek dildir. Bu durum ev ortamında İngilizce yerine ana dillerini tercih eden büyük toplulukların varlığını kabul etmez. Örneğin; San Antonio, Texas’ta halkın büyük çoğunluğu radyo yayınları İngilizce’den çok İspanyol’ca dinlenir. Bu durum hükümet ve eğitim sistemini zorda bırakmaktadır. İlköğretim bu bölgelerde hangi dilde verilmelidir, İngilizce veya İspanyolca? Başka bir örnek verecek olursak :
Duatemala’da 26 Mayan dili konuşulur. Bu durumda İspanyolca eğitim dili olarak seçilirse Mayan dili konuşanlar için eğitim alanında dezavantaj söz konusudur. Bu gibi soruların çözümleri dil planlamasının temelinde cevaplanır. Hükümet, kanun ve eğitim kuruluşları, resmi işlerde kullanılabilecek bir dil seçmek zorundadırlar. Mesela İsrail’in en yaygın kullanılan dili Hebrew olmamasına rağmen bu hükümetin resmi dilidir. Hindistan’da Hindu dili resmi seçilmiştir ama bu dilin kullanılmadığı bölgelerde yaşayanlar tepki göstermiştir. Dil planlama 5 basamak şeklinde yapılır.
1.Selection : Resmi bir dil seçilir.
2.Codification : Seçilen dili kanun halinde toplamak amacıyla basit grammar, sözlükler ve yazılı örnekler, Standart türü kabul ettirmek için kullanılır.
3.Elaboration : Yaratılan Standart tür sosyal yaşamın her türlü alanında kullanılabilecek şekilde geliştirilir.
4.Implementation : Bu (yürütme) basamakta hükümet dilin kullanımına cesaret verici çabalar harcar.
5.Acceptance : Nüfusun büyük çoğunluğu yaratılan standart dili kullanmaya başlar ve sadece sosyal değil milli dil olarak görür.

  
Pidgins and Creoles :
Bazı bölgelerde seçilen Standart dil, o dili hiç ana dili olarak kullananın bulunmadığı bir türde olabilir. Örneğin Papua New Guinea’da resmi işler Tok Pisin (Melanesian Pidgin) dilinde yapılırdı. Şimdi 1 milyon insan tarafından kullanılan bu dil, bir bağlantı (contact) dili olarak başlamıştı. Pidgin bir çeşit dil türüdür. Birbiriyle alışveriş gibi konularda fazla bağlantı kuran farklı gruplar gibi belirli maksatlarla geliştirilmiş bir dildir. Bu farklı gruplar birbirlerinin dillerini bilmediğinden Pidgin ile anlaşırlar. Pidgin dilleri ana dil olarak kullanılamaz. Pidgin kelimesi Çin dilinde “iş” anlamındadır.
Bugün halen kullanılmakta olan birkaç İngilizce Pidgin Dili bulunmaktadır. Sınırlı kelime bilgisi ve basit dilbilgisi morfolojisi ile oluşturulmuşlarıdır. Possessive ve çoğul “-s” gibi dilbilgisel (inflectional) ekler Pidgin Dilinde nadir kullanılır. Örneğin : tu buk (two boks), di gyal pleis (the girl’s place). Fonksiyonel morfemler genelde inflectional morfemlerin yerini alır. Örneğin : buk bilong yu (your book).
Pidgin Dillerindeki birçok kelimenin orijinali diğer dillerden alıntı olabilir. Örneğin :
bagarimap (bugger him up) : Bozmak, yok etmek.
haisimap (hoist him up) : Asansör
yumi (you + me) : Biz
Pidgin Dillerinin dilbilgisi kurallarında kelime dizilimi, kelimeleri borç veren dillerdekine benzemeyebilir. Pidgin Dillerini kullanan halen 6-12 milyon insan vardır. Ayrıca Pidgin Dilini kullanarak ana dil olarak kabul eden 10-17 milyon insan bulunmaktadır. Pidgin Dilinin zamanla yayılarak bir bölgenin ana dili olması durumunda oluşan dile Creoles denir. 
Tok Pisin dili şimdilerde Creole olarak tanımlanabilir. Mahalli olarak (locally) Pidgin denmesine rağmen Hawai’de büyük bir topluluk tarafından konuşulan dil de aslında Creole’dir. Bir Creole Dili, Pidgin konuşmacılarının çocuğuymuş gibi gelişir. Bu nedenle Creoles Dillerini ana dili olarak bilen birçok insan olabilir, ve bu diller kullanımlarında sınırlanmazlar.
Fransızca’dan türeyen bir Creole dili Haiti nüfusunun büyük çoğunluğu tarafından konuşulur. İngilizce’den türeyen Creole dilleri ise Jamaica ve Sierra Leone’de kullanılır.

Bir Pidgin’in kelime bilgisi parçaları oluşturduğu Creole’nin dil bilgisi elementi olabilir. Örneğin Tok Pisin dilinde :    (by and by you go) : baimbai yu go         bai yu go        yu bai go         yu bigo (you will go)
The Post-Creole Continuum :
Pidgin’den Creole’ye doğru dilin gelişmesine “creolization” denir. Bu durumda Standart Dil ile bağlantısı daha fazla olan konuşmacılar Creole Dilinden kaçmaktadırlar (retreat). Eğitim ve sosyal prestijin yüksel görüldüğü yerlerde bir model olarak görülen (British English in Jamaica) konuşmacılar, daha az Creole söz ve yapılarını kullanacaklardır. Bu duruma ise “decreolization” denir.
Creole formlarına yakın olan basit ifadeye basilect denir.
Model olarak görülen dıştan gelen formların kullanıldığı ifadelere acrolect denir.
Bu ikisi arasında kalan farklı bir tür oluşmasına ise mesolect adı verilir.
Creole yaratıldıktan sonra oluşan bu türlere ise genel olarak “Post-Creole Continuum” adı verilir.
Örneğin Jamaica dilinde :  a fi mi buk dat (basilect)
                                       iz mi buk (mesolect)

LANGUAGE HISTORY AND CHANGE

Gönderen helaine zaman: 16:30

LANGUAGE HISTORY AND CHANGE

1786’da İngiltere’de memur olarak çalışan William Jones’a göre farklı coğrafik bölgelerden birçok dilin soyları (ancestor) aynı olabilir. Bu dilin soyları kayıtlarda bulunamaz ama dildeki benzerlikler (torun – descendant) araştırılarak tahmin yürütülebilir. Bu tür dilbilimi araştırmaları Bay Jones’in teorisinden sonra iki yüzyıl devam etmiştir. Bu araştırmaların amaçları dillerin tarihi gelişimleri hakkında bilgi toplamak ve dilerin geçirdikleri değişim süreçlerini tanımlamaktır (characterize).
Family Trees :
19. yüzyıl boyunca dilin tarihi bilimi (philology)dil bilimcilerin zihnini meşgul eden (preoccupation) ana konulardan biriydi. Bu süreçte dillerin soylarını tanımlamak için bir isim gerekli görüldü. Bu isim Hindistan ile aynı kıtadaki dillerinde (Indo) ve Avrupa dillerini (European)nden modern dillerin kaynakları olan dilleri bir araya getiren (incorporate) orijinal bir form olacaktı. Bu, dilerin büyük büyük annesi olan, ana kaynağın ismi “Proto-Indo-European” olarak kabul görmüştür.
Proto-Indo-European :
Germanic : German, English, Dutch, Danish, Swedish, Norwegian
Celtic : Gaelic, Irish, Welsh
Italic (Latin) : Italian, Spanish, French, Portuguese, Romanian
Hellenic (Ancient Greek) : Greek
Balto-Slavic : Baltic : Latvian, Lithuanian        Slavic : Russian, Polish, Czech, Bulgarian
Indo-Iranian : Indic (Sanskrit) : Hindi, Bengali                        Iranian : Persian
Hint-Avrupa Dil ailesi :
Alman : Almanca, İngilizce, Felemenkçe, Danimarka Dili, İsveç Dili, Norveç Dili.
Keltçe : İskoçya Keltlerinin Dili (Gal), İrlanda Dili, Gal Dili.
İtalik (Latin) : İtalyanca, İspanyolca, Fransızca, Portekizce, Romanca.
Helen (Eski Yunan) : Yunanca.
Balta-Slav : Baltık : Letonya ve Lituanya Dilleri           Slavca : Ruşça, Polonya Dili, Çek, Bulgarca.
Hint-İran : Hint (Sanskrit) : Hintçe, Bengal Dili            İran : Farsça.
Bu kol bütün dünyadaki dillerin tek bir aile ağacını gösterir. Dünya genelinde yaklaşık 30 dil ailesi ağacı ve 4000den fazla dil olduğu düşünülmektedir. Bu dillerden bazıları diğerlerine göre daha geniş çevreye yayılmıştır. 1 milyar kişinin ana dili Çince’dir. İngilizce 350 milyon konuşmacısı ile dünyanın daha fazla çeşitli bölgelerine yayılmıştır. 300 milyon insan ana dil olarak İspanyolca’yı konuşur. Hindu Dili 200 milyon, Arapça ve Rusça 150şer milyon konuşmacıya sahiptir.
Family Relationships :
Akraba olan dilleri belirlemek için eski kaynaklardaki kayıtlara bakılır. Örneğin İtalyanca ile Hintçe arasında hiçbir ortak nokta yoktur. Fakat, Latin ve Sanskrit gibi modern dilleri doğudan dillere bakarsak ortak noktalar bulabiliriz. Örneğin :
Sanskrit                   Latin                Greek
pitar                          pater                patēr                baba
bhrātar                      frātar                 phrāter             kardeş
Dillerin akrabalığını belirlemekte yararlanılan yakınlık genelde telaffuzda olur.
Cognates (aynı kökenden gelenler) :
Farklı dillerdeki kelimeler arasında bir bağlantı saptamakta (establish) kullandığımız işlem sonucu elde edilen akrabalık “cognates” olarak adlandırılır. Dil akraba grupları içinde genellikle isimler arasında benzerlikler bulunur. Örneğin İngilizce’deki bir kelimenin kökeni (cognate) Almanca’daki bir kelimenin kökeni ile akraba olması için anlamda ve telaffuzda benzerlik olması gerekir. Örnek :
“mother” (english) is cognate of “mutter” (german)
“father” (english) is cognate of “vater” (german)
“friend” (english) is cognate of “freund” (german)
Modern İngilizce ve Almanca’dan alınan bu kelimeler Hint-Avrupa Dil Ailesinin Germanic kolundan birbirine yakın akraba olduğunu gösterir. Bir örnek daha verecek olursak :
“madre” (spanish) is cognate of “madre” (italian)
“padre” (spanish) is cognate of “padre” (italian)
“amigo” (spanish) is cognate of “amico” (italian)

Comparative Reconstruction (Karşılaştırmalı yeniden yapılandırma) J :
Aynı kökten gelen kelimeleri incelerken yaptığımız işleme “comparative reconstruction” denir. Böylelikle orijinal kelimeyi veya o kökten gelen dildeki ilk formunu bulabiliriz. Torun kelimeler arasındaki ortak noktaları inceleyerek büyük büyük annenin neye benzediğini bulmak denilebilir. Bu işlemi yapmak için iki ana prensipten yararlanılır.
Majority Principle : Çoğunlukta kullanılan prensip çok açıktır. Eğer aynı kökten gelen kelimelerin çiftlerinde 3 isim aynı bir ses ile başlıyorsa (p) ve diğer bir isim farklı bir ses ile (b) başlıyorsa çoğunluk (majority) orijinal sesi alıkoymuştur (p) be azınlık zaman içinde değişmiştir.
Most Natural DEvelopment Principle : Bazı ses değişimleri birbirine benzer ve yaygın olarak karşılaşılırken bazıları birbirinden tamamıyla farklıdır. Örneğin yaygın ses değişimi şu şekillerde olabilir :
a) Kelimenin sonunda bulunan sesli harfler genelde zamanla kaybolur.
b) Sessiz sesler (voiceless) sesli harfler arasına gelince sesli (voiced) olur.
c) Bazı durumlarda duraklar (stops), frikatif harf olur (fricative).
d) Sessiz harfler (consonant) kelimelerin sonunda sessiz (voiceless) olurlar.

Örnek Çalışma :
A                     B                     C                    In English
     cavallo             caballo              cheval                 horse
     cantare             cantar                chanter                sing
     catena              cadena              chaine                 chain
     caro                 caro                  cher                    dear

A,B,C dillerinden hangisi orijinal sese sahiptir?
Bu üç dilin yazılı formu yanlış olabileceğinden çalışma telaffuz üzerinde yapılır. Her kelimenin baştaki sesi A ve B dillerinde [k], C dilinde ise [š] dir. “majority principle” kuralına göre orijinal ses çoğunlukta olduğu için [k] olmalıdır. O zaman orijinal dil A veya B dir. Dahası [k] sesi bir stop consanant, [š] sesi ise bir “fricative”dir. Diğer kurala göre “stops become fricative”. Yani [k] sesi orijinal olandır. Bu diller Latin dil ailesindendir.
Language Change :
“Proto-form”ların yeniden yaplandırılması bir dilin yazılı kayıtlarından önce neye benzediğini belirleme çabasıdır. Yinede, İngilizce gibi bir dilin eski kayıtlarındaki yazılarla bugünkü modern İngilizce’nin yazıları birbirine benzemez. Bu noktada iyi bir örneği Lord’s Prayer versiyonu sağlar.
İngilizce’nin tarihine bakacak olursak, bu dilin gelişimi 3 ana bölümde olmuştur.
Old English : 7.yüzyıl ile 11.yüzyılın sonları. (ilk İngilizce yazılı kayıtlarla başlar – 11.yy : 1000-1099).
Middle English : 1100 – 1500 yılları arası.
Modern English :  1500den günümüze kadar.

Old English :
İngilizce Dilindeki gelişimin ilk kaynağı kuzey Avrupa’dan Germanic dillerini konuşan bir grup kabilenin 5.yüzyılda Britanya adasına saldırmasıdır (invade). Bu kabilelerin Angles, Saxons, Jutes (Anglolar, Saksonlar, Cuteler) oldukları sanılmaktadır. İk yazılı kayıtlarda bu kabileler “tanrının Britanya’ya gazabı (wrath)” olarak bahsedilir. Bu tür insanlar için Anglo-Saxons ifadesi kullanılır. Onların dili için “englisc” ve evleri için “engla-land” türetilmiştir.
Englisc dilinden İngilizce’ye birçok basit isim gelmiştir : mann, wif, cild, hüs, mete, etan, drincan, feohtan.. gibi. Daha sonra bu ülkenin insanları putperestlikten (pagan) vazgeçip 6.yy ile 8.yy arasında Hıristiyanlığa geçmişlerdir. Ve bu Anglo-Saxons insanları birçok dini ve Latin kelimeyi dillerinden modern İngilizce’ye katmışlardır. Örneğin : angel, bishop, candle, church, martyr, priest, school.
8.yüzyıldan 9.ve 10. yüzyıla doğru kuzey Avrupalı başka bir grup yağma etmek (plunder) ve yerleşmek için Britanya kıyılarına gelirler. Bunlar Vikinglerdir ve Eski İskandinavya Dilinden (old norse) modern İngilizce’ye bu yolla da birçok kelime katılmıştır : give, law, leg, skin, sky, take, they….


Middle English :
Middle English periyodunu başlatan olay 1066’da William the Conqueror önderliğinde Hastings’teki zaferleriyle Normandiyalı Fransızların (Norman French) İngiltere’ye girmesidir. Fransızca konuşan bu istilacılar (invader) tüm İngiltere’yi ele geçirmişlerdir. Kuralcı sınıf olduklarından dilleri, soyluluk (nobility), hükümet, kanun, uygarlık (civilize) alanlarında 200yıl boyunca kullanılan dil olmuştur. Buradan İngilizce’ye katılan kelimelere örnek : army, court, defense, faith, prison, tax.
Halkın dili İngilizce olmaya devam etmiştir. Eski İngilizce’den “sheep, cows, swine” gibi kelimeler günümüze gelmişken Fransızca’dan “mutton, beef, pork” İngilizce’ye katılmıştır. Bu dönem boyunca Fransızca’nın İngilizce bir versiyonu kullanılmıştır.

Sound Changes :
Modern İngilizce ile Konuşma İngilizcesi arasındaki açık farkın birisi sesli harflerin özelliklerindedir. Yazılışı aynı kalıp okunuşu değişen kelimelere örnek verecek olursak :
Old English              Modern English
   hu:s                                   haws                            (house)
   wi:f                                     wayf                            (wife)
   spo:n                                spu:n                           (spoon)
   brε:k                                  bre:k                            (break)
   h>:m                                 hom                             (home)
Morenr İngilizce’ye geçerken değişen sadece sesler değildir. Bazı sesler de İngilizce telaffuzundan silinmiştir. Örneğin /x/ sesi : Old Eng. : nicht (nıxt)    Modern Eng. : night (nayt)
Metathesis : Kısaca harf veya seslerin yer değişmesi olarak tanımlanabilir. Örneğin :
acsian : ask,  bridd : bird,  brinnan : beornan (burn),  frist : first,  hros : horse,  waeps : wasp….
Modern İngilizce’de “pretty” kelimesini bazı konuşmacıların “purty” diye kullanması da örnek sayılabilir. Bazı Amerikan İngilizce’si kullanıcıları da ask kelimesi yerine “aks” kullanabilir. Metathesis bazen de yan yana olan harflerin değişmesinden farklı bir şekilde oluşabilir. Örneğin :
Latin             Spanish
parabola       palabra   (word)
periculum      peligro   (danger)
miraculum     milagro   (miracle)        
Epenthesis : Kelimenin ortasına yeni bir sesin türemesidir.
aemtig : empty,   spinel : spindle,   timr : timber.
something : sumpthing,   film : filum,   arithmetic : arithametic
Prothesis :İnglizce’de bulunmayan bu özellikte kelimenin başına yeni bir ses türetilir. Latince’den İspanyolca’ya alınan kelimelerde sık görülür. Örneğin :
schola : escuela (school)         spiritus : espiritu (spirit)
İngilizce öğrenen İspanyol öğrenciler “estrange, estory” gibi kelimeler kullanabilir.
Syntactic (sözdizimi) Changes :
Eski İngilizce’den modern İngilizce’ye geçişte kelime-sırası değişiklikleri de oluşmuştur. Eski İngilizce’de “subject-verb-object” formülüne karşılaşmakla birlikte bazen bu sıranın bozulduğunu da görürüz.  Örneğin :
in ferde he : he traveled.                   him man ne sealde : no man gave (any) to him.
he hine geseah : he saw him
Eski İngilizce’den modern İngilizce’ye geçişte bazı ekler de kalkmıştır.
Lexical (kelimelere ait) Changes :
Modern İngilizce ödünç alınan Yunan ve Latin kelimelerin sayısı bakımından Eski İngilizce’den farklıdır. Kısacası bazı kelimelerin kullanımı bırakılmıştır (cease). Mesela, artık kılıç taşımadığımızdan “kılıcın sağladığı güven” anlamındaki “foin” kelimesi artık kullanılmamaktadır. “lo, verily, egad, werewolf” gibi kelimeler de örnek gösterilebilir.
Bazen ise kelimenin anlamında zamanla genişletme (broading) veya daraltma (narrowing) olmuştur. Örneğin : Eskiden “holy day” sadece dini bayramlara verilen ad iken şimdi “holiday” şeklinde genişletilmiştir. “Dog” kelimesi ise eskiden tek bir belirli cins için (docga) kullanılıyorken şimdi bütün türler için kullanılır.
Daraltmaya (narrowing) örnek verecek olursak “hund” kelimesi eskiden bütün köpek türleri için kullanılırken modern İngilizce’deki karşılığı olan “hound” sadece tazı köpeği anlamında kullanılır. Diğer bir örnek olan “mete” eskiden her türlü yiyecek için kullanılırken modern formu olan “meat” sadece “et” anlamında kullanılır. Eskiden “wife” bütün kadınlar için kullanılırken günümüzde sadece evli kadınlar için kullanılır. Bir tür daraltma şeklinde isim yeni bir negatif anlam alır :
ordinary : vulgar        worth noting : naughty
The Process Of Change :
Burada anlatılan değişikliklerin hiçbiri bir gecede (overnight) olmamıştır. Derece derece ve belki de farkına varılmadan (discern) zaman içinde gelişmişlerdir. Bazı değişiklikler savaş, saldırılar (invasion) ve diğer ayaklanmalar (upheaval) gibi sosyal değişimlerle alakalı olabilir. Ama en etkili olan kültürel transferdir. Her yeni nesil bir önceki neslin dilini kullanma yolunu bulur. Bu sonsuz süreçte, yeni neslin kullanıcısı iletişimi için dili yeniden yapılandırır.  Bazı elementleri tamamen bazılarını yaklaşık olarak alma eğilimi (propensity) vardır. Ara sıra da farklı olma isteği oluşur. Bütün bu ince (tenuous) transfer süreci incelendiğinde dillerin aynı kalmadığı fakat değişikliklerin kaçınılmaz (inevitable) olduğu görülür.
Diachronically : Dilin tarihi değişimini zamandan etkilenerek yaşamasıdır.
Synchronically : Farklı yerlerde ve farklı gruplarda aynı dilin kullanılmasıyla oluşan farklılıklardır.
Epenthesis : Ses türemesi.
Prothesis : Kelimenin başında ses türemesi.
Metathesis : Seslerin yer değiştirmesi